Қауымдастықтарды дамыту бойынша сарапшы Құралай Жарқымбаева «батыр» ұғымын жаңа қырынан қарастырып, дәстүрлі ерлік пен қаһармандық бейнесі қазіргі заманға сай қайта ой елегінен өткізілуі керегін атап өтті. Сарапшының айтуынша, бүгінгінің батыры — қоғамдағы әлеуметтік әділет орнатуға үлес қосатын адам. Нағыз батыр басқаларға өзін «көмекке мұқтаж» кейіпте емес, тең серіктес рөлінде сезіне алуына ықпал етеді. Спикер жаңа заман батырының төрт сипатын бөліп көрсетті. Олар: әр адамның бойындағы әлеуетті байқай білу; көмек алған адамдардың алға шығуына жағдай жасау; өзгелерге өз бойынан күш табуға көмектесу; бақыт пен жетістіктің әмбебап өлшеміне емес, әркімнің дара жолына құрметпен қарау. «Батыр болу ерлікке ғана қатысты емес. Ол бізге айта білу, шешім қабылдау, оқиғалардың бағытын өзгерте алу мүмкіндігін де сыйлайды яғни артықшылық береді. Ал бүгінгі күннің көшбасшылары — ертеңгі ертегілердің басты кейіпкерлері. Келер ұрпаққа қалатын мұраның бірі», — дейді Құралай. ➖ Экспертка по развитию сообществ Куралай Жаркимбаева предложила новый взгляд на понятие «батыр», подчеркнув необходимость переосмысления традиционного образа героизма в современном контексте. По её словам, герой сегодняшнего дня — это человек, который вносит вклад в установление социальной справедливости. Настоящий батыр помогает другим чувствовать себя не «нуждающимися в помощи», а равноправными партнерами. Она выделила четыре качества современного героя: умение замечать потенциал в каждом человеке; создание условий для продвижения тех, кто получает поддержку; помощь другим в поиске силы внутри себя; уважение к индивидуальному пути каждого вместо универсальных мер успеха и счастья.«Быть батыром — это не только про храбрость. Это также дар: уметь говорить, принимать решения и менять ход событий, то есть иметь преимущество. А лидеры сегодняшнего дня — это главные герои завтрашних сказаний. И одно из наследий, которое мы оставим будущим поколениям», — отметила Куралай. ➖ Community development expert Kuralai Zharkymbayeva offers a fresh perspective on the concept of batyr—a traditional symbol of heroism—arguing that it must be reimagined for the modern world. In her view, today’s hero is someone who contributes to social justice and empowers others to see themselves not as people in need of help, but as equal partners.In this talk, Kuralai outlines four key qualities of the modern hero: recognizing the potential in every individual; creating opportunities for those who receive support to move forward; helping others discover strength within themselves; and respecting each person’s unique path rather than imposing universal measures of success and happiness.“Being a batyr is not only about bravery,” she says. “It is also about having the courage to speak up, make decisions, and change the course of events. The leaders of today are the main characters of tomorrow’s stories—and part of the legacy we leave to future generations.” Құралай Жарқымбаева — қауымдастықтарды дамыту және жергілікті деңгейдегі жүйелі өзгерістер саласындағы сарапшы. Әлеуметтік, білім беру және гуманитарлық бағыттарда мол тәжірибеге ие.Құралай түрлі топтармен жұмыс істеген. Олардың қатарында балалар үйінің тәрбиеленушілері мен түлектері, түрмеге түскен немесе қанауға ұшыраған жастар, еңбек мигранттарының отбасылары, ром қауымдастығы және олардың мектепке бейімделуі, Қазақстанның өңірлік мектептері, сондай-ақ Украина мен Курдистаннан келген босқындар да бар.➖Кұралай Жарқымбаева — экспертка по развитию сообществ и системным изменениям на местном уровне. Имеет большой опыт работы в социальных, образовательных и гуманитарных проектах.Құралай работала с самыми разными группами: воспитанниками и выпускниками детских домов, молодежью, оказавшейся в местах лишения свободы или пережившей эксплуатацию, семьями трудовых мигрантов, сообществом рома и их интеграцией в школьную среду, региональными школами Казахстана, а также с беженцами из Украины и Курдистана.➖Kuralai Zharkymbayeva is an expert in community development and locally driven systemic change, with extensive experience in social, educational, and humanitarian initiatives.She has worked with a wide range of communities, including children in and leaving institutional care, young people who have experienced incarceration or exploitation, families of labor migrants, Roma communities and their integration into school environments, regional schools across Kazakhstan, as well as refugees from Ukraine and Kurdistan. This talk was given at a TEDx event using the TED conference format but independently organized by a local community. Learn more at https://www.ted.com/tedx

«Никто не думал, что я заговорю. Даже родители потеряли надежду. Но вопреки диагнозам и молчанию я стою перед вами и говорю. Хотя много лет назад ядерная бомба уже пыталась закрыть мне рот». Диана Мурзагалиева – представительница четвертого поколения пострадавших от ядерных испытаний. Сейчас в Казахстане рождается уже пятое поколение, а 1,5 млн человек несут «ядерное наследие». Диана предлагает конкретные шаги: мониторинг здоровья пострадавших, признание жертв, реальные компенсации и очистку земли полигона. «Наше наследие – это не только про то, что оставили нам. Это то, что мы можем оставить после себя», – считает Диана.➖«Ешкім менің сөйлейтініме сенген жоқ. Тіпті ата-анам да үмітін үзген еді. Бірақ барлық диагноздарға, үнсіздікке қарамастан, мен бүгін сіздердің алдарыңызда сөйлеп тұрмын. Ал көп жыл бұрын атом бомбасы менің аузымды мәңгіге жапқысы келген болатын». Диана Мурзагалиева – ядролық сынақтардан зардап шеккендердің төртінші буын өкілі. Қазірдің өзінде Қазақстанда бесінші буын дүниеге келуде, ал 1,5 миллионнан астам адам «ядролық мұраның» ауыртпалығын арқалап жүр. Диана зардап шеккендердің денсаулығын тұрақты бақылау, құрбандарды ресми мойындау, шынайы өтемақы төлеу және полигон аумағын тазарту сияқты нақты қадамдар ұсынып отыр. «Нағыз мұра – бізге берілген емес, бізден кейінгілерге қалдыра алатын нәрсеміз», – дейді Диана. ➖ “No one believed I would ever speak. Even my parents lost hope. But despite the diagnoses and the silence, I stand before you today and speak. Years ago, a nuclear bomb already tried to silence me.”Diana Murzagaliyeva is a fourth-generation survivor of nuclear testing. Today, Kazakhstan is witnessing the birth of a fifth generation, while more than 1.5 million people continue to carry the country’s nuclear legacy.In her talk, Diana calls for concrete action: long-term health monitoring for affected communities, official recognition of victims, fair compensation, and the remediation of contaminated land.“Our legacy is not only what was left to us,” Diana says. “It is what we choose to leave behind.” Диана Мурзагалиева — Inclusive Academy халықаралық жобасының, SpeakUp стартапының негізін қалаушы әрі “Үміт әрдайым жанымызда” атты анимациялық фильмнің сценарий авторы.Ол сондай-ақ ядролық сынақтарға қарсы белсенді. Ядролық сынақтардың зардаптары оның өз өміріне де әсер етті: Диана туа біткен патологияның салдарынан тоғыз жасына дейін сөйлей алмаған. Есейген соң ол өз дауысын мүгедектігі бар балалардың құқығын қорғауға және қоршаған ортаны сақтауға арнады.➖Диана Мурзагалиева — основательница международного проекта Inclusive Academy, стартапа SpeakUp и автор сценария анимационного фильма “Үміт әрдайым жанымызда”.Активистка против ядерного оружия и ядерных испытаний, последствия которых отразились на ней лично: почти до 9 лет Диана не могла говорить из-за врожденной патологии. Повзрослев, она решила использовать свой голос ради детей с инвалидностью и защиты окружающей среды.➖Diana Murzagaliyeva is the founder of the iInclusive Academy nternational project , the startup SpeakUp, and the author of the animated film “Ümit Ärdaiym Zhanımızda” (Hope Is Always With Us).An activist against nuclear weapons and nuclear testing, Diana’s advocacy is deeply personal. Due to a congenital condition linked to the consequences of nuclear testing, she was unable to speak until nearly the age of nine. As she grew older, she chose to use her voice to advocate for children with disabilities and for environmental protection. This talk was given at a TEDx event using the TED conference format but independently organized by a local community. Learn more at https://www.ted.com/tedx

Асель Нарымбетова, профессор и магистр экономики, в своем выступлении затронула тему архитектуры мышления. Она отметила, что Казахстан богат ресурсами и образованными людьми, но главный дефицит страны – стратегическое мышление. «Архитектура мышления – это то, что определяет, как мы справляемся с неопределенностью, рисками и большими решениями», – поделилась спикер. Она считает, что сегодня наше «невидимое наследие» – это страх, краткосрочность и установки прошлого: жить от зарплаты до зарплаты, откладывать «если останется», бояться риска даже там, где есть возможности. Поэтому главное наследие будущим поколениям – не активы и даже не знания, а способ думать. «Если передадим мышление устойчивости и роста, следующие поколения создадут даже утраченное. Если нет – потеряют даже то, что имеем», – подчеркивает Асель. ➖ Әсел Нарымбетова – профессор, экономика магистрі әрі бизнес-тренер. Өзінің TEDxAstana-дағы сөзінде ол «ойлау архитектурасы» ұғымына тоқталды. Әселдің айтуынша, Қазақстанда ресурстар да, білімді адамдар да жеткілікті, бірақ басты жетіспеушілік – стратегиялық ойлау қабілеті. «Ойлау архитектурасы – бұл бізді белгісіздікпен, тәуекелдермен және маңызды шешімдермен қалай бетпе-бет келетінімізді анықтайтын жүйе», – деді ол. Спикер бүгінгі қоғамның «көрінбейтін мұрасын» сипаттап өтті: ол – қорқыныш, қысқа мерзімді көзқарас және өткеннен қалған әдеттер. Яғни айлықтан айлыққа өмір сүру, «қалса ғана» жинау немесе мүмкіндіктің өзін тәуекел деп қабылдау. Әселдің ойынша, келесі ұрпаққа ең құнды мұра – активтер де, тіпті білім де емес, бұл - ойлау жүйесі. «Егер біз оларға тұрақтылық пен даму логикасына негізделген ойлау қабілетін қалдырар болсақ, олар жоғалғанды қайта құра алады. Ал ондай ойлауды қалдырмасақ – бар байлығымызды да жоғалтамыз», – деп түйіндеді ол. ➖ Assel Narymbetova, a professor, Master of Economicsr, spoke at TEDxAstana about the concept of the architecture of thinking. According to her, Kazakhstan has both resources and educated people, but its main deficit is strategic thinking.“The architecture of thinking is the system that determines how we face uncertainty, risks, and major decisions,” she said.The speaker described what she called today’s society’s “invisible legacy” — fear, short-term thinking, and habits inherited from the past: living from paycheck to paycheck, saving only “if something is left,” or perceiving opportunity itself as a risk. In Assel’s view, the most valuable legacy we can pass on to future generations is not assets, and not even knowledge, but a way of thinking.“If we pass on a mindset based on stability and growth, future generations will be able to rebuild even what was lost. But if we fail to pass on such thinking, we risk losing everything we have,” she concluded. Асель Нарымбетова – профессор, научный руководитель, который преподает в бизнес-школах на программах магистратуры и докторантуры экономические, финансовые и бизнес-дисциплины, коуч, бизнес-тренер и ментор. Она основала компанию Edulight, которая занимается корпоративным образованием и бизнес-консалтингом. На протяжении почти 20 лет профессиональной деятельности Асель работала как в корпоративном секторе, так и, начиная с 2015 года, в системе высшего образования.Обладательница степени DBA (Geneva Business School), магистр экономики (Duke University), бакалавр финансов (Казахский Университет Финансов, Экономики и Международной Торговли).➖Әсел Нарымбетова – профессор, ғылыми жетекші, магистратура және докторантура деңгейінде бизнес-мектептерде экономика, қаржы және бизнес пәндерінен дәріс береді. Сонымен қатар ол – коуч, бизнес-тренер және ментор. Әсел корпоративтік білім берумен және бизнес-консалтингпен айналысатын Edulight компаниясының негізін қалаған. Жиырма жылға жуық кәсіби тәжірибесінде ол корпоративтік секторда, ал 2015 жылдан бері жоғары білім беру жүйесінде еңбек етіп келеді.DBA дәрежесінің иегері (Geneva Business School), экономика магистрі (Duke University), қаржы бакалавры (Қазақ экономика, қаржы және халықаралық сауда университеті).➖Assel Narymbetova is a professor and academic supervisor who teaches economics, finance, and business at business schools at the master’s and doctoral levels. She is also a coach, business trainer, and mentor. Assel is the founder of Edulight, a company specializing in corporate education and business consulting.With nearly 20 years of professional experience, she has worked extensively in the corporate sector and, since 2015, in the higher education system.She holds a DBA degree from Geneva Business School, a Master’s degree in Economics from Duke University, and a Bachelor’s degree in Finance from the Kazakh University of Economics, Finance and International Trade. This talk was given at a TEDx event using the TED conference format but independently organized by a local community. Learn more at https://www.ted.com/tedx

TEDxAstana 2025 спикері — оқытушы, зерттеуші Әйгерім Пазылбекова цифрлық мәдениет тақырыбында ой тарқатты. «Мұра енді тек көзге көрінетін зат емес. Ол — біз қатысатын орта. Сол ортада қалай сөйлейміз, қандай мазмұнды таратамыз, кімге жауап береміз — мұның бәрі бізден кейін қалатын мәдени белгі», — дейді спикер. Сахнада кәсіби ғана емес, жеке тәжірибесін де бөліскен Әйгерім ақпаратпен жұмыс істеу тек техникалық машық емес, мәдени жауапкершілік екенін атап өтті. «Уақыт өте келе жаңа платформалар пайда болады, жаңа ережелер қалыптасады. Бірақ бір нәрсе өзгермейді: цифрлық кеңістікте қалдырған із — өшпейтін мәдени белгі. Біз күн сайын сондай із қалдырамыз. Әр шерткен лайк, әр бөліскен пост, әр жауап — біздің мәдениетіміздің бір бөлігіне айналып жатыр», — деді ол. Спикер TEDxAstana 2025, преподаватель и исследовательница Айгерим Пазылбекова, выступила с рассуждениями о цифровой культуре.«Наследие — это уже не только материальные вещи. Это среда, в которой мы существуем. Как мы говорим в этой среде, какой контент распространяем, кому отвечаем — все это становится культурным следом, который останется после нас», — отметила она. Со сцены Айгерим поделилась не только профессиональным, но и личным опытом, подчеркнув: работа с информацией — это не просто технический навык, а культурная ответственность.«Со временем появляются новые платформы, формируются новые правила. Но одно не меняется: след, который мы оставляем в цифровом пространстве, становится неистребимой частью культуры. Каждый лайк, каждый пост, каждый комментарий — это уже часть нашей культуры», — сказала она. TEDxAstana 2025 speaker, educator and researcher Aigerim Pazylbekova reflected on digital culture and our responsibility in the online space.“Legacy is no longer only about tangible things. It is the environment we participate in. The way we speak, the content we share, and the people we respond to all shape the cultural trace we leave behind,” Aigerim noted.On stage, she spoke not only from a professional perspective but also from personal experience, emphasizing that working with information is not merely a technical skill — it is a form of cultural responsibility.“Over time, new platforms will emerge and new rules will take shape. But one thing remains unchanged: the trace we leave in the digital space becomes a lasting part of culture. Every like, every post, and every comment becomes part of who we are as a society,” she said. Әйгерім Пазылбекова – оқытушы, зерттеуші, цифрлық сауат саласының маманы. TEDxAstana-да ол цифрлық сауатты техникалық машық ретінде ғана емес, мәдени және этикалық тұрғыда да қарастырудың маңызына тоқталмақ. Әйгерімнің баяндамасы жеке тәжірибесіне және халықаралық зерттеулерге негізделген.Кейінгі үш жылда ол цифрлық теңдік саласында жұмыс істейтін Connect-ED ұйымының цифрлық сауат бағытын басқарып, оқушылар мен зейнеткерлерге арналған бағдарламаларды әзірлеуге қатысқан. Әйгерім – Назарбаев университетінің түлегі, ал қазіргі таңда MNU-де оқытушылық қызмет атқарады.➖Айгерим Пазылбекова – преподавательница, исследовательница и специалистка в области цифровой грамотности. На TEDxAstana Айгерим расскажет, почему цифровая грамотность – это больше, чем просто технические навыки, и как она связана с культурными и этическими ценностями. В своем выступлении она опирается на международные исследования и личный опыт.В последние три года Айгерим возглавляла направление цифровой грамотности в организации Connect-ED, которая работает в сфере цифрового равенства, и участвовала в разработке программ для школьников и пенсионеров. Выпускница Назарбаев Университета, в настоящее время преподает в MNU. This talk was given at a TEDx event using the TED conference format but independently organized by a local community. Learn more at https://www.ted.com/tedx

Коммуникация маманы Дастан Аққожа тіл мәселесін инклюзия тұрғысынан талдады. Оның айтуынша, Қазақстан халқының басым бөлігі қазақ тілінде сөйлесе де, бизнесте қазақ тіліне толыққанды көңіл бөлінбей отыр. «Былтыр бірнеше бизнес иесі қазақ тіліне деген қатынас кесірінен кәнсілге ұшырап, кемінде өз мекемелерінің рейтінгін түсіріп алған. Бұл елдегі тіл мәселесінің өршіп тұрғанын көрсетеді», — дейді ол. Дастан өзінің де тіл үйрену жолы оңай болмағанын айтып, тілге қатысты әр адамның сезімін қабылдау – инклюзияның басты шарты екенін атап өтті. «Егер біз қазір тілдік инклюзияға қарай қадам жасамасақ, онда келер ұрпаққа мұра ретінде жарақатқа толы тәжірибе, тіл үстемдегі мен поляризация сынды жүкті қалдырмақпыз», — деп түйіндеді спикер. Специалист по коммуникациям Дастан Аккожа в своем выступлении рассмотрел языковую тему с точки зрения инклюзии. По его словам, хотя большинство жителей Казахстана говорит на казахском, в бизнес-среде этому языку до сих пор не уделяется должного внимания. «В прошлом году несколько предпринимателей столкнулись с кэнселингом из-за отношения к казахскому языку и, как минимум, серьёзно подорвали рейтинг своих компаний. Это показывает, насколько остро стоит языковой вопрос в стране», — отметил он. Дастан поделился, что и его собственный путь изучения языка был непростым, подчеркнув: принятие чувств каждого человека в отношении языка — главное условие инклюзии.«Если мы сейчас не сделаем шаги в сторону языковой инклюзии, то оставим будущим поколениям в наследие опыт, наполненный травмами, доминированием одних и поляризацией общества», — заключил спикер.Сommunications expert Dastan Akkozha examines language issues through the lens of inclusion. He notes that although the majority of Kazakhstan’s population speaks Kazakh, the language still does not receive sufficient attention in the business sector. “Last year, several business owners faced public backlash due to their attitude toward the Kazakh language, resulting at the very least in a significant decline in their companies’ ratings. This highlights how acute the language issue remains in the country,” he says. Dastan also shares that his own journey of learning a language was far from easy, emphasizing that acknowledging and respecting each individual’s feelings toward language is a fundamental condition for inclusion. Дастан Аққожа — коммуникация маманы, Tuime подкастының авторларының бірі.Журналистика мен азаматтық белсенділікті қатар алып жүрген Дастан қоғамның тілге деген көзқарасын өз зерттеуіне негіз қылып алған.➖Дастан Аққожа — специалист по коммуникациям и соавтор подкаста Tuime.Он совмещает работу журналиста с активной общественной позицией и исследует, как общество относится к языкам, особенно к казахскому.➖Dastan Akkozha is a communications expert and co-author of the Tuime podcast. Combining journalism with active civic engagement, Dastan explores how society perceives language, with a particular focus on the Kazakh language. This talk was given at a TEDx event using the TED conference format but independently organized by a local community. Learn more at https://www.ted.com/tedx

Архитектор Бекзат Аманжол поделился, что часто задумывается – что такое архитектура? Ведь она не только про здания. Архитектура – это про жизнь людей внутри этих зданий, про память, про идентичность. Уже 20 лет Бекзат проектирует и наблюдает, как меняется Казахстан. Так, в 90-е в стране строились преимущественно дома, потом – дороги и заводы, а сегодня запрос иной – культурные и образовательные пространства. А это, по словам Бекзата, значит, что мы взрослеем как общество. «Архитектура – это не только работа архитекторов. Мы все архитекторы. Каждый, кто заботится о своем дворе, уважает общее пространство, сохраняет наследие. Наши города – это наше зеркало. И только от нас зависит, каким оно будет завтра», – отметил Бекзат. Архитектор Бекзат Аманжол өзіне «Архитектура деген не?» деген сұрақты жиі қоятынын айтты. Оның айтуынша, архитектура – тек ғимараттар емес, бұл – сол ғимараттардың ішіндегі адамдардың өмірі, жады, болмысы туралы ұғым. Бекзат 20 жылдан бері жобалап, Қазақстанның қалай өзгеріп келе жатқанын бақылап жүр. 90-жылдары алдымен үйлер салынды, кейін жолдар мен зауыттар тұрғызылды, ал бүгінде мәдени және білім беру кеңістіктеріне сұраныс жоғары. Бұл, Бекзаттың сөзінше, біздің қоғам ретінде есейіп келе жатқанымыздың белгісі. «Архитектура – тек архитекторлардың жұмысы емес. Біз бәріміз – архитекторлармыз. Өз ауласын күткен, ортақ кеңістікке құрметпен қараған, мұраны сақтап қалуға талпынған әрбір адам – архитектор. Біз бен сіз тұратын қалалар – біздің айнамыз. Ертеңгі күні сол айнадан не көретініміз – өзімізге байланысты», – деді Бекзат. Architect Bekzat Amanzhol often asks himself a simple question: what is architecture? Architecture is not only about buildings. It is about the lives of people inside those buildings, about memory, and about identity.For 20 years, Bekzat has been designing and observing how Kazakhstan is changing. In the 1990s, housing was built first. Later came roads and factories. Today, the demand is different — for cultural and educational spaces. According to Bekzat, this shows that we are maturing as a society.“Architecture is not only the work of architects. We are all architects. Everyone who takes care of their courtyard, respects shared spaces, and preserves heritage. Our cities are our mirror, and it is up to us what that mirror will look like tomorrow,” Bekzat said.Бекзат Аманжол – архитектор с 20-летним опытом в проектировании и строительстве, основатель Levelstudio. Получил степень магистра в Архитектурно-строительной академии и Университете Marangoni (Милан). В своей работе стремится переосмысливать архитектуру как форму культурного выражения, в которой встречаются наследие, современность и идентичность.➖Бекзат Аманжол – жобалау және құрылыс саласында жиырма жылдық тәжірибесі бар архитектор, Levelstudio компаниясының негізін қалаушы. Сәулет-құрылыс академиясында және Миландағы Marangoni университетінде магистр дәрежесін алған. Бекзат өз жұмыстары арқылы архитектураны мұра, заманауи және бірегей болмысты тоғыстыратын мәдени құбылыс ретінде қарастырады.➖ Bekzat Amanzhol is an architect with 20 years of experience in design and construction and the founder of Levelstudio. He holds a master’s degree from the Architecture and Construction Academy and Istituto Marangoni in Milan.In his work, he seeks to rethink architecture as a form of cultural expression where heritage, contemporary life, and identity intersect. This talk was given at a TEDx event using the TED conference format but independently organized by a local community. Learn more at https://www.ted.com/tedx